Skala twardości Mohsa

dziesięciostopniowa, orientacyjna skala twardości minerałów, ma charakter porównawczy

- charakteryzuje odporność na zarysowania materiałów twardszych przez materiały bardziej miękkie

- stworzył ją w 1812 roku niemiecki mineralog Friedrich Mohs

Minerały są ustawione od najbardziej miękkiego do najtwardszego. Każdy minerał może zarysować minerał poprzedzający go na skali (bardziej miękki) i może zostać zarysowany przez następujący w skali po nim (twardszy).  Klasyfikacja polega na tym, że jeżeli badany minerał będzie w stanie zarysować powierzchnię minerału wzorcowego, będzie zaklasyfikowany z jego twardością. Przykładowo jeżeli minerał badany zarysuje powierzchnię kwarcu, będąc jednocześnie rysowany przez niego, będzie miał taką samą twardość. Jeżeli minerał badany będzie w stanie zarysować np. kwarc, a ten nie będzie w stanie zarysować materiału badanego, to twardość próbki jest uznawana za co najmniej 7,5 (porównanie z topazem mówi, czy nie jest większa).

Twardość minerałów jest własnością kierunkową tzn., że może być odmienna w różnych kierunkach (przykładem takiej anizotropii twardości jest minerał kyanit (zwanym dawniej dysten co znaczy dwie twardości). Wzdłuż osi krystalograficznej Z wykazuje twardość ok. 3,5 w skali Mohsa, natomiast prostopadle do tej osi twardość zwiększa się do około 7.

Obecnie w warunkach laboratoryjnych twardość absolutną można mierzyć za pomocą sklerometrów, które zapewniają dużo dokładniejsze i bardziej miarodajne wyniki. Jednak skala Mohsa wciąż cieszy się dużą popularnością ze względu na możliwość szybkiego wyznaczenia przybliżonej twardości minerałów (również w warunkach polowych), przy pomocy łatwo dostępnych narzędzi.

 

Twardość według skali Mohsa

Minerał wzorcowy

Twardość absolutna

Test

1

TALK

1

minerał daje się zarysować z łatwością paznokciem

2

GIPS

2

minerał daje się zarysować paznokciem

3

KALCYT

9

minerał daje się zarysować z łatwością miedzianym drutem

4

FLUORYT

21

minerał daje się zarysować z łatwością ostrzem noża

5

APATYT

48

minerał daje się zarysować z trudem ostrzem noża

6

ORTOKLAZ

72

minerał daje się zarysować stalą narzędziową (np. pilnikiem)

Minerał nie daje się zarysować nożem, ani stalą narzędziową

7

KWARC

100

rysuje szkło

8

TOPAZ

200

rysuje szkło z łatwością

9

KORUND

400

Tnie szkło, daje się zarysować diamentem

10

DIAMENT

1600

Rysuje korund, daje się zarysować tylko innym diamentem

 

 

Statystyki

POLECANE